Nie, to nie kot przeszedł mi po klawiaturze. Tak zaczyna się blok kodu w niezwykle popularnym języku PHP, który według niedawnych analiz przeprowadzonych przez serwis W3Techs, obsługuje ponad 3/4 wszystkich witryn internetowych.

Jak to się stało, że relatywnie skromny pakiet skryptów, opracowany w 1994 roku przez Rasmusa Lerdorfa na potrzeby jego strony WWW, przemienił się w narzędzie, które stanowi podstawę wielu powszechnie używanych platform internetowych, takich jak WordPress, Joomla czy Drupal? Jak zacząć programować w tym języku?

 

Początki i rozwój PHP

 

Język PHP jest jednym z tych przedsięwzięć, których rozwój nastąpił niejako samoistnie i w sposób niezamierzony przez autora. W jednym z wywiadów Rasmus Lerdorf zauważył nawet: „Tak naprawdę nie lubię programować. Stworzyłem to narzędzie, żeby móc ograniczyć konieczność programowania i ułatwić sobie wykorzystywanie już istniejącego kodu (…) Nie mam pojęcia, jak napisać język programowania”. Jak na brak pojęcia wyszło całkiem nieźle! ;-) Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że za rozwój PHP w dużej mierze odpowiada społeczność. Najpierw, gdy opracowanymi przez Lerdorfa skryptami (początkowo w Perlu, a następnie w języku C) zainteresowali się inni programiści, udostępnił on kod źródłowy pod nazwą PHP Tools 1.0. Nieco później projekt zwrócił uwagę dwóch izraelskich koderów, Zeeva Suraskiego i Andiego Gutmansa. Postanowili oni rozwinąć go i udoskonalić, to zaś wymagało przepisania kodu od nowa. W wyniku dalszych modyfikacji w 1999 roku powstał nowy silnik języka, nazwany Zend Engine, który zapewnił znaczny wzrost wydajności i bezpieczeństwa oraz dodał wiele nowych funkcji, dzięki którym PHP mogło z powodzeniem konkurować z innymi językami skryptowymi. Silnik ten jest rozwijany do dziś wraz z językiem PHP, którego najnowsza pełna wersja, oznaczona numerem 8, ukazała się w 2020 roku.

 

Nazwa PHP początkowo oznaczała Personal Home Page. Obecnie jest ona traktowana jako akronim rekurencyjny (czyli zawierający się sam w sobie) i należy ją interpretować jako PHP: Hypertext Preprocessor. Widnieje ona z boku maskotki PHP, którą jest niebieski słoń nazwany ElePHPant. Zainteresowanych historią słonia i wielu odmian pluszaków, które powstały na jego podstawie (niektóre są bardzo rzadkie i mają sporą wartość kolekcjonerską) zachęcam do odwiedzenia strony z opisem tego niecodziennego zwierzęcia (https://afieldguidetoelephpants.net).

 

Jak i dlaczego warto zacząć programować w PHP?

 

Jeśli nie znasz żadnego języka programowania bądź znasz podstawy innych języków i chcesz rozpocząć przygodę z tworzeniem dynamicznych stron internetowych, PHP będzie znakomitym wyborem. Przemawia za tym wiele argumentów:

 

  • Opanowanie podstaw języka jest proste, a na pierwsze efekty nie trzeba długo czekać. Fragmenty kodu PHP można umieszczać bezpośrednio w plikach tekstowych ze stroną HTML, co ułatwia eksperymentowanie.

 

  • Język jest dostępny na licencji open source, dzięki czemu można go używać do realizacji projektów hobbystycznych i komercyjnych bez wnoszenia opłat.

 

  • Aby rozpocząć naukę, wystarczy pobrać jeden z gotowych pakietów, zawierających PHP, system baz danych i serwer Apache. Darmowe pakiety tego rodzaju noszą nazwę AMP i są dostępne dla wszystkich najpopularniejszych systemów operacyjnych dla komputerów osobistych – Windows, Linux i macOS. Ich skonfigurowanie nie powinno przysporzyć problemów nawet początkującym.

 

  • PHP jest obsługiwany przez większość firm hostingowych, co ułatwia przeniesienie projektu na publicznie dostępny serwer.

 

  • PHP współpracuje z wieloma systemami baz danych, a ponieważ wspomniane pakiety AMP zawierają jeden z takich systemów (na ogół MySQL lub zgodny z nim MariaDB), nauce PHP może towarzyszyć poznawanie elementów SQL, co daje jeszcze większe możliwości w zakresie tworzenia witryn internetowych.

 

  • Mimo upływu lat popularność PHP nie maleje, a ogrom dostępnych w internecie materiałów edukacyjnych i żywa społeczność użytkowników tego języka ułatwiają wyszukiwanie informacji na interesujące tematy.

 

  • Ze względu na powszechność języka i opartych na nim narzędzi, programiści PHP raczej nie będą narzekać na brak ofert pracy jeszcze przez długi czas!

 

Przypuśćmy, że postanowiłeś postawić pierwsze kroki. Zainstalowałeś pakiet AMP, masz edytor tekstu obsługujący podświetlenie składni języka, taki jak Notepad++, i zgodnie z tradycją zacząłeś od napisania programu, który wyświetla w przeglądarce napis „Hello world”. Znakomicie! Możesz oczywiście poszukać w internecie darmowych kursów PHP, do czego gorąco zachęcam, lecz jeśli chcesz uprzyjemnić i usystematyzować naukę, realizując kolejne, coraz trudniejsze i coraz ciekawsze projekty, sięgnij po świetny przewodnik, jakim jest książka Jona Ducketta „PHP i MySQL. Aplikacje internetowe po stronie serwera”.

 

Autor w swoim stylu, znanym już z dwóch poprzednich, cenionych książek, bardzo przystępnie prowadzi czytelnika przez kolejne zagadnienia, zaczynając od absolutnych podstaw, kończąc zaś na rozbudowanym projekcie CMS, który obsługuje logowanie i zaawansowane możliwości edytowania treści. Zaletą książki są bardzo estetyczne projekty i wizualny sposób przekazywania wiedzy, okraszony wieloma ilustracjami i infografikami. Nawet pierwsze, proste strony internetowe opisane w książce są miłe dla oka i uprzyjemniają zdobywanie kolejnych szlifów w sztuce programowania. Po zapoznaniu się z książką i zrealizowaniu proponowanych projektów będziesz znakomicie przygotowany do dalszej, samodzielnej eksploracji języka PHP.

 

Niezależnie od tego, czy chcesz zainwestować w swoją przyszłość na rynku pracy, czy po prostu rozruszać szare komórki, ucząc się tworzenia dynamicznych stron internetowych, zainteresuj się językiem PHP. Czas poświęcony na odkrywanie jego możliwości z pewnością nie będzie stracony.